Oeverzwaluwen zijn weinig kieskeurige vogels van open terreinen. Het broedgebied moet aan twee belangrijke voorwaarden voldoen: Er moet een kale, zandige of lemige steilwand zijn, waarin de nestholen uitgegraven kunnen worden, en er moeten flink wat muggen of andere insekten rondvliegen, iets dat in de Nederlandse delta geen enkel probleem oplevert... Zoals de meeste insekteneters brengen oeverzwaluwen de winter door in Afrika; de Nederlandse broedvogels trekken vooral naar de Sahel-zone.

Europese verspreiding

De oeverzwaluw komt voor in het hele palearctische en nearctische gebied; van Ierland tot het noorden van India, het zuidwesten van China, de Pacific en Noord-Amerika. Op Ijsland ontbreekt de oeverzwaluw, net als op spitsbergen en de eilanden in de Noordzee en de Atlantische Oceaan.

Biotoop

Beken en meren, oevers, buitengebied, rivieren

Voedsel-en broedbiotoop

In rivier- en beekgebiede met steile oevers zoekt de oeverzwaluw naar insecten. Een grote kolonie oeverzwaluwen eet per dag tot wel enkele kilo's muggen!

Gedrag

graaft nestgang in zandige steilwand

Trekroute

Oeverzwaluwen trekken recht naar het zuiden, in een poging de afstand tot hun winterverblijf zo kort mogelijk te maken.

Overwinteringsgebied

De Sahel, het steppegebied ten zuiden van de Sahara.

Oorzaak afname/toename

De Nederlandse oeverzwaluwen broedden van origine vooral in rivier- en beekoevers en stuivend duin. Met de vastlegging van deze van nature zeer dynamische gebieden verdwenen de voor de soort geschikte oeverwallen, waardoor het broedbestand flink afnam. Een deel van de vogels vestigde zich vervolgens in door mensenhand geschapen 'oeverwallen' als dijken, dijkcoupures, zandwinputten en opgespoten terreinen. Deze broedplaatsen brengen voor de vogels nogal wat risico's met zich mee, doordat ze gevoeldig zijn voor verstoring door goed- danwel kwaadwillende mensen.

Aantal en trend

De eerste degelijke schatting van het aantal broedende oeverzwaluwen stamt uit midden jaren zestig; zo'n 25.000 paar. Langs de grote rivieren kwamen nog kolonies van meer dan 500 paar voor! Midden jaren zeventig was het broedbestand door verlies van broedgelegenheid en droogte in de winterkwartieren geslonken tot 5000-8000 paar, een afname die zich doorzette tot 1985, toen met 3500 paren een dieptepunt bereikt werd. Sindsdien is sprake van een voorzichtige toename tot 8000-12.000 paar begin jaren negentig. Bolwerken zijn de grote rivieren, Drenthe en de oostelijke Delta.

» Terug naar het overzicht